مطالعه اثر مهار کنندگی عصاره تام گیاه پرسیاوشان بر باکتری های گرم مثبت و گرم منفی

مقدمه: پرسیاوشان با نام علمی (adiantum capillus-veneris l.) یکی از گونه های تیره سرخس می باشد که به صورت سنتی در درمان سرفه، علایم سرماخوردگی و ریزش منطقه ای مو استفاده می شده است. تحقیقات انجام شده روی عصاره متانلی اندام هوایی این گیاه آثار مهار کنندگی مشخصی را بر ضد میکروب های مختلف نشان می دهد. هدف: در این مطالعه اثر ضد باکتریایی عصاره تام گیاه پرسیاوشان بر 8 گونه باکتری گرم مثبت و گرم منفی مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: گیاه پرسیاوشان از مزرعه گیاهان دارویی کندلوس در شمال کشور و در خرداد و تیرماه سال 1380، جمع آوری و نمونه هرباریومی از آن تهیه و سپس در هرباریوم دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران شناسایی و نام علمی آن تعیین شد. گیاه جمع آوری شده پس از تمیز و خشک کردن، توسط آسیاب پودر شده و در ظروف در بسته و به دور از نور و حرارت نگهداری شد. پس از استخراج عصاره هیدروالکلی این گیاه (به روش پرکولاسیون) با استفاده از متانل 96 درصد، تعداد 9 رقّت به ترتیب 10، 5، 5/2، 25/1، 625/0، 3125/0، 1562/0، 0781/0 و 0391/0 درصد (w/v)از عصاره تام گیاه پرسیاوشان تهیه شد. اثر مهار کنندگی عصاره تهیه شده روی 8 گونه باکتری گرم مثبت و گرم منفی به روش انتشار در دیسک (قطره پلیت، دیسک دیفیوژن و چاهک پلیت) مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج: نتایج نشان داد که عصاره تام گیاه پرسیاوشان در رقّت های فوق الذکر اثر مهار کنندگی قابل ملاحظه ای بر رشد بر استافیلوکوکوس اورئوس، اشریشیاکلی و هلیکوباکترپیلوری داشته در حالیکه سالمونلاتیفی، شیگلا سونه ای، سودوموناس آئروژینوزا، پروتئوس ولگاریس و استرپتوکوکوس پیوژنژ نسبت به عصاره پرسیاوشان حساسیّت قابل ملاحظه ای نشان ندادند. این یافته ها هماهنگی نسبی با مطالعات دیگر محقّقین نشان داد. نتیجه گیری: حاصل تحقیق پیش رو نشان می دهد که عصاره متانلی گیاه پرسیاوشان از رشد سه باکتری بیماری زا جلوگیری کرده است. مقایسه دو روش کمّی انتشار نیز نشان داد که روش چاهک پلیت در مقایسه با روش دیسک دیفیوژن، اثر مهارکنندگی بیشتری بر رشد میکروارگانیزم ها دارد که به نظر می رسد این خاصیت ضد باکتریایی به علت وجود ترکیبات فلاونوییدی در گیاه پرسیاوشان باشد و گیاه مذکور ظرفیت استفاده های درمانی و پزشکی بسیاری را حایز است.